Ο Παγκόσμιος Δείκτης Καινοτομίας (GII) δημοσιεύεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Διανοητικής Ιδιοκτησίας (WIPO) και στοχεύει στην αποτύπωση των πολυδιάστατων πτυχών της καινοτομίας. Αποτελείτε από περίπου 80 δείκτες, που καλύπτουν τομείς όπως οι δαπάνες για την εκπαίδευση, οι επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη (R&D) και η ποιότητα των επιστημονικών δημοσιεύσεων. Κατά την τελευταία δεκαετία, ο GII έχει καθιερωθεί ως κορυφαίο σημείο αναφοράς στην καινοτομία και ως «εργαλείο δράσης» των οικονομιών που τον ενσωματώνουν στην ατζέντα τους.
Παγκόσμια επιβράδυνση
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η καινοτομία σημείωσε σημαντική επιβράδυνση το 2023. Ο αριθμός των επιστημονικών δημοσιεύσεων μειώθηκε κατά 5,3 %, έπειτα από αύξηση άνω του 8 % ετησίως το 2020 και το 2021. Παράλληλα, η αύξηση των δαπανών για R&D παρέμεινε στάσιμη (με τις εκτιμήσεις περίπου στο 3 % για το 2023), ενώ, για πρώτη φορά από το 2009, μειώθηκαν οι αιτήσεις διεθνών διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας (- 1,8 %). Επιπλέον, οι περιοριστικοί χρηματοοικονομικοί όροι συνέχισαν να αποθαρρύνουν τις επενδύσεις. Η αξία των επενδύσεων VC μειώθηκε περαιτέρω από τα εξαιρετικά υψηλά επίπεδα του 2021, καταγράφοντας πτώση 39 % το 2023, έπειτα από πτώση 36 % το 2022. Ο αριθμός των συμφωνιών VC μειώθηκε επίσης το 2023, αντιμετωπίζοντας ύφεση της τάξεως του 9,5 %.
Ελλάδα
Σύμφωνα με τον δείκτη του Παγκόσμιου Οργανισμού Διανοητικής Ιδιοκτησίας WIPO, η Ελλάδα κατατάχθηκε 45η μεταξύ 133 χωρών το 2024 και 28η μεταξύ 39 οικονομιών της Ευρώπης. Μεγάλο ατού της Ελλάδας, όπως αναφέρει και η σχετική έκθεση του WIPO, είναι το ταλέντο (29η).
Σημαντική πρόοδος έχει σημειωθεί και στις δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης ως προς το ποσοστό του ΑΕΠ (26η). Αρκετά καλές είναι οι επιδόσεις της στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και στον αριθμό όσων αποφοιτούν από σχολές επιστήμης και τεχνολογίας (33η). Θετικές επίσης οι επιδόσεις της σε ό,τι αφορά την παραγωγή γνώσης και τεχνολογίας (επιστημονικές δημοσιεύσεις, κατοχύρωση πατέντας. 40η).
Οι σημαντικότερες αδυναμίες της Ελλάδας είναι η εκπαίδευση που παρέχουν οι επιχειρήσεις στους εργαζομένους (91η), η διασύνδεση των πανεπιστημίων με την αγορά εργασίας σε επίπεδο έρευνας και ανάπτυξης (106η), καθώς και η ανάπτυξη συστάδων (118η).
Τέλος, εάν και έχει δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια ένα ολοένα και αναπτυσσόμενο οικοσύστημα εγχώριων επενδυτικών Fund που χορηγούν κεφάλαια σε νεοφυείς επιχειρήσεις, η Ελλάδα –σε σύγκριση με άλλες οικονομίες– παραμένει πίσω και στο κομμάτι των επενδύσεων (70ή)
