Το 2020 η κατάσταση της αγοράς εργασίας στην Κρήτη μεταβλήθηκε έντονα επί τα χείρω λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας του COVID-19. Για το 2021 παρατηρήθηκε υποχώρηση των επιπτώσεων, αλλά δεν επετεύχθη πλήρης ανάκαμψη.
Η εργασιακή κατάσταση της προσωρινής αναστολής εργασίας λόγω πανδημίας περιορίστηκε σημαντικά σε σχέση με το 2020, αλλά ταυτόχρονα η ανεργία παρουσίασε σημαντική αύξηση στο Β΄ Τρίμηνο του 2021 με τις γυναίκες, τους νέους έως 30 ετών και τους μεγαλύτερους σε ηλικία να πλήττονται περισσότερο. Στο Γ΄ Τρίμηνο του 2021, ωστόσο σημειώνεται σημαντική μείωση της ανεργίας, οπότε και η ανεργία στην Κρήτη μειώνεται στο 10,3%, από 16,2% το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο (με βάση την ΕΛΣΤΑΤ). Η εποχική εργασία επανακάμπτει, κυρίως λόγω της επαναλειτουργίας των επιχειρήσεων εστίασης και τουρισμού.
Γράφημα: Συνεχώς εργαζόμενοι, εποχικά εργαζόμενοι και άνεργοι – 2021
Το πρόβλημα της μακροχρόνιας ανεργίας παραμένει, ειδικά στις ηλικίες 30-34 και πάνω από 45 έτη. Συνεχίζει να υπάρχει επίσης έντονη έμφυλη διάσταση, καθώς η ανεργία στις γυναίκες παρουσιάζει διπλάσιο ποσοστό σε σχέση με τους άνδρες
Γράφημα: Απασχόληση και ανεργία ανά φύλο 2020-2021
Ως προς τον δείκτη οικονομικής κατάστασης, σε σχέση με την καταγραφή της Έρευνας Ανθρώπινου Δυναμικού (ΕΑΔ2020), η κατάσταση το 2021 τείνει να εμφανίζει μια εξισορρόπηση προς την θετικότερη πλευρά. Το ποσοστό εκείνων που δηλώνουν ότι δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν μειώθηκε σημαντικά στο 18% από 24% της ΕΑΔ2020, παραμένει όμως υψηλό. Η πορεία των τελευταίων ετών (2017-2020) δείχνει να αλλάζει αισθητά το 2021, επαναφέροντας κάποια βελτίωση της οικονομικής κατάστασης του εργατικού δυναμικού, που ανακόπηκε ισχυρά το 2020.
Γράφημα: Οικονομική κατάσταση εργατικού δυναμικού
Η επιχειρηματικότητα παρουσιάζει σαφή υποχώρηση σε σχέση με τη μισθωτή εργασία και συνακόλουθα το ποσοστό των οικογενειακών επιχειρήσεων παρουσιάζει αισθητή μείωση σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Το 2021 διαφαίνεται μια τάση συρρίκνωσης των μικρών/οικογενειακών επιχειρήσεων και μετατροπή αυτού του τύπου των επιχειρηματιών σε υπαλλήλους μεγαλύτερων επιχειρήσεων ή ανέργους.
Γράφημα: Εξέλιξη αυτοαπασχολούμενοι/Ιδιοκτήτες επιχείρησης και εξαρτημένη εργασία – C01101
Αυτή η διαπίστωση φαίνεται να εντάσσεται σε μια γενικότερη τάση συρρίκνωσης των μικρομεσαίων ατομικών και οικογενειακών επιχειρήσεων προς όφελος των επιχειρήσεων με περισσότερους εργαζόμενους.
Ως προς το δείκτη οικονομικής κατάστασης των επιχειρήσεων, παρατηρείται σαφής ανάκαμψη της κατάστασης των επιχειρήσεων σε όλους τους κλάδους και μείωση του ποσοστού των επιχειρήσεων που δυσκολεύονται ή δεν μπορούν να επιβιώσουν.
Γράφημα: Εξέλιξη της οικονομικής κατάστασης των επιχειρήσεων 2016-2021
Στην Έρευνα Επιχειρήσεων (ΕΕ) 2021, το 81% των επιχειρήσεων φαίνεται να μπορούν να επιβιώσουν ενώ το 44% από αυτές δήλωσε ότι παράγει κέρδος. Τα ποσοστά αυτά είναι πολύ αυξημένα σε σχέση με την ΕΕ2020. Το 17% (έναντι του 26,5% ΕΕ2020) των επιχειρήσεων δήλωσε ότι δυσκολεύονται να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους, δηλαδή η επιβίωσή τους είναι οριακή. Παρακολουθώντας την αποτύπωση των τελευταίων ετών, οι επιχειρήσεις με προβλήματα φαίνεται να αρχίζουν να επιστρέφουν στην προ COVID-19 εποχή, χωρίς όμως να έχουν ανακάμψει πλήρως. Τα 2/3 των επιχειρήσεων της Κρήτης έλαβαν κάποιου είδους οικονομική ενίσχυση για ανάσχεση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας. Παρ’ όλα αυτά, 4 στις 10 επιχειρήσεις που ενισχύθηκαν, κρίνουν τα μέτρα ελλιπή. Το 20% των επιχειρήσεων μείωσαν των αριθμό των εργαζομένων τους και αντίστοιχα και το μισθολογικό κόστος.
Γράφημα: Αριθμός Επιχειρήσεων που έλαβε κάποιου είδους ενίσχυση
Τα ευρήματα της ΕΕ2021 δείχνουν μεν μια οριακά βελτιωμένη κατάσταση ως προς το τζίρο σε σχέση με το 2020, όμως δύο χρόνια μετά το ξέσπασμα της πανδημίας ο τζίρος των περισσοτέρων επιχειρήσεων φαίνεται να μην έχει επανέλθει ακόμα. 7 στις 10 επιχειρήσεις δήλωσαν ότι μειώθηκε συνολικά ο τζίρος τους και δεν έχει επανέλθει ακόμα στα επίπεδα πριν την πανδημία.
Γράφημα: Επιπτώσεις των περιοριστικών μέτρων στις επιχειρήσεις
Συνεχίζει να παρατηρείται αυξημένη ευαλωτότητα του εργατικού δυναμικού, παρόλο που η οικονομική κατάσταση του φαίνεται βελτιωμένη σε σχέση με το 2020. Ένα ποσοστό της τάξης του 9% αναφέρει ότι τα εισοδήματα του έχουν πληγεί καίρια και δεν θα μπορέσει να ανακάμψει.
Γράφημα: Γνώμη εργατικού δυναμικού για την επίπτωση του COVID-19 στους εργαζομένους
