Με την παρούσα μελέτη, η EY Ελλάδος και το ΙΟΒΕ εξέτασαν τον βαθμό ανταποδοτικότητας της ελληνικής συμμετοχής στον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέσω της συνεισφοράς των κοινοτικών άμεσων χρηματοδοτικών προγραμμάτων που προσφέρθηκαν κατά την Προγραμματική Περίοδο 2014-2020.
Ενδεικτικά, τα κυριότερα ευρωπαϊκά προγράμματα άμεσης χρηματοδότησης:
- Τα Προγράμματα Πλαίσιο της Ε.Ε. για την έρευνα και την καινοτομία: Ορίζοντας Ευρώπη (2021-2027), Ορίζοντας 2020 (2014-2020), 7ο πρόγραμμα πλαίσιο (2007- 2013) κ.ο.κ. Από το πρόγραμμα Ορίζοντας 2020, η Ελλάδα έλαβε καθαρή χρηματοδότηση ύψους €1,7 δις. Σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες του προγράμματος η Ελλάδα βρίσκεται στην 5η θέση, λαμβάνοντας υπόψη και το ακαθάριστο εθνικό εισόδημα και στην 11η θέση με βάση τη συνολική καθαρή χρηματοδότηση που έλαβε. Η χρηματοδότηση μέσω του προγράμματος αφορούσε στο 81,8% του συνολικού προϋπολογισθέντος κόστους των έργων. Η γεωγραφική κατανομή της χρηματοδότησης και της συμμετοχής επιχειρήσεων από το πρόγραμμα Ορίζοντας 2020 παρουσιάζεται στο παρακάτω διάγραμμα.
- LIFE Programme: Το βασικό πρόγραμμα της ΕΕ για το περιβάλλον και τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής. Τα δεδομένα του προγράμματος LIFE αφορούν τα έτη 2014-2020. Συνολικά, υπήρξαν 3.247 συμμετέχοντες και 699 συντονιστές από 43 χώρες. Εκπονήθηκαν συνολικά 700 έργα και η συνολική χρηματοδότηση έφτασε τα € 1.205 εκατ. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι στη δεύτερη θέση των συμμετεχόντων βρίσκεται η Κρήτη (12,4%), ενώ η Κεντρική Μακεδονία βρίσκεται στην τρίτη θέση (9,1%). Σχετικά υψηλά στην κατάταξη βρίσκονται επίσης και η Δυτική Μακεδονία (4,8% – Διάγραμμα 3.19). Η υψηλή θέση της Κρήτης, της Δυτικής, αλλά και της Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης αναδεικνύουν τις δυνατότητες ισχυρότερης συμμετοχής φορέων από περιοχές, όπως η Θεσσαλία και η Στερεά Ελλάδα, οι οποίες έχουν ιδιαίτερα χαμηλά ποσοστά συμμετοχής στο LIFE αναλογικά με τη θέση που έχουν στην επιχειρηματική δραστηριότητα στη χώρα.
- Erasmus+: Πρόγραμμα για την στήριξη της εκπαίδευσης, της κατάρτισης, της νεολαίας και του αθλητισμού στην Ευρώπη. Σύμφωνα με το ετήσιο απολογισμό του προγράμματος για το 2020, η συνολική χρηματοδότηση του προγράμματος για την περίοδο 2014-2020 ξεπέρασε τα €16,7 δισεκατομμύρια. Περίπου το 78,5% του προγράμματος υλοποιήθηκε μέσα από εθνικούς φορείς, και το υπόλοιπο 21,5% μέσα από άμεση χρηματοδότηση από υπηρεσίες και φορείς της ΕΕ. Από τις συμμετέχουσες επιχειρήσεις, το 88,1% είναι μικρομεσαίες, ενώ οι υπόλοιπες (11,9%) κατατάσσονται ως μεγάλες. Σχετικά με την θεματική ενότητα, το 39,9% των έργων αφορά την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, το 36,7% την εκπαίδευση ενηλίκων και το 23,4% την ανώτατη εκπαίδευση.. Η γεωγραφική κατανομή των συντονιστών των έργων άμεσης χρηματοδότησης από το πρόγραμμα ERASMUS+ στην Ελλάδα εμφανίζει στενότερη συσχέτιση με την κατανομή του πληθυσμού της χώρας σε σύγκριση με τα άλλα δυο εξεταζόμενα προγράμματα άμεσης χρηματοδότησης. Ειδικότερα, το 48,3% των συμμετεχόντων οργανισμών βρίσκεται στην Αττική. Ακολουθούν η Κεντρική Μακεδονία (11,8%), η Θεσσαλία (10,1%), η Κρήτη (7,3%) και η Δυτική Ελλάδα (6,7%).
Προχωρώντας η μελέτη διερευνάει την επίδραση των προγραμμάτων χρηματοδότησης στις εταιρείες που έγιναν αποδέκτες των κονδυλίων. Επικεντρώθηκε στο πρόγραμμα του Ορίζοντα 2020, καθώς σε αυτό υπήρχε καλύτερη διαθεσιμότητα στοιχείων, αφορούσε σημαντικά μεγαλύτερο ύψος χρηματοδότησης και με μεγαλύτερη συμμετοχή επιχειρήσεων.
Η οικονομετρική ανάλυση των διαθέσιμων δεδομένων που χρησιμοποιήθηκε ανέδειξε το σημαντικό όφελος για τις επιχειρήσεις που συμμετείχαν στα κοινοτικά προγράμματα άμεσης χρηματοδότησης. Με τη χρήση υποδείγματος εισροών-εκροών για την ελληνική οικονομία, υπολογίστηκε ότι η χρηματοδότηση των εγχώριων επιχειρήσεων μέσα από το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020», δημιούργησε περίπου € 720 εκατομμύρια σε όρους ΑΕΠ συνολικά την προγραμματική περίοδο 2014-2020 υποστηρίζοντας περίπου 2,3 χιλιάδες θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης κατά μέσο όρο, την ίδια περίοδο.
