Η έκδοση παρουσιάζει τα τελικά στοιχεία για τους βασικούς δείκτες δαπανών και προσωπικού σε Έρευνα και Ανάπτυξη (Ε&Α) για το έτος 2023 στην Ελλάδα, τα οποία απεστάλησαν από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης & Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ) στη Eurostat. Η στατιστική έρευνα του ΕΚΤ διεξήχθη το 2024 σε όλους τους φορείς που είναι εγκατεστημένοι στην Ελλάδα και έχουν ερευνητικές και αναπτυξιακές δραστηριότητες. Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται συγκεντρωτικά για το σύνολο της χώρας και αναλυτικά για τους τέσσερις τομείς εκτέλεσης Ε&Α που προβλέπει το εγχειρίδιο Frascati και οι σχετικοί Ευρωπαϊκοί Κανονισμοί. Στους τομείς αυτούς εντάσσονται οι φορείς με δραστηριότητες Ε&Α και είναι: τομέας επιχειρήσεων (Business Enterprise Sector – BES), κρατικός τομέας (Government Sector – GOV), τομέας τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (Higher Education Sector – HES), τομέας ιδιωτικών μη-κερδοσκοπικών ιδρυμάτων (Private non-Profit – PNP).
Οι συνολικές δαπάνες για Ε&Α στην Ελλάδα το 2023 είναι 3.365,12 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 294,82 εκατ. ευρώ (ποσοστό αύξησης 9,6%) σε σχέση με το 2022. Σε συνδυασμό με την αύξηση, κατά 8,3%, του ΑΕΠ στην Ελλάδα το 2023, ο δείκτης “Ένταση Ε&Α, που εκφράζει τις δαπάνες Ε&Α ως ποσοστό του ΑΕΠ, διαμορφώθηκε σε 1,49% από 1,48% το 2022. παρουσιάζοντας αύξηση κατά 0,01 ποσοστιαίες μονάδες.
Η θέση της Κρήτης
Όσον αφορά την περιφερειακή κατανομή των δραστηριοτήτων Ε&Α, η Περιφέρεια Αττικής συγκεντρώνει το μεγαλύτερο μέρος των δαπανών Ε&Α (1.921,80 εκατ. ευρώ που αντιστοιχεί σε 57,1 % του συνόλου) καθώς και του προσωπικού Ε&Α (36.036 ΙΠΑ που αντιστοιχεί σε 49,2% του συνόλου). Ο δείκτης “Ένταση Ε&Α”, που εκφράζει τις δαπάνες Ε&Α ως ποσοστό του ΑΕΠ της κάθε Περιφέρειας και αναδεικνύει την σημασία των δραστηριοτήτων Ε&Α στο σύνολο των δραστηριοτήτων κάθε Περιφέρειας, καταγράφει υψηλές τιμές, πάνω από τον εθνικό μέσο όρο, στις Περιφέρειες Ηπείρου (1,81%), Αττικής (1,75%), Κρήτης (1,67%), Δυτικής Ελλάδας (1,55%) και Κεντρικής Μακεδονίας (1,52%).
Αναλυτικότερα, η εξέλιξη των δαπανών Ε&Α ανά τομέα εκτέλεσης Ε&Α στην Ελλάδα έχει ως ακολούθως:
- στον τομέα των επιχειρήσεων (τομέας BES) το 2023 οι συνολικές δαπάνες Ε&Α ανέρχονται σε 1.657,94 εκατ. ευρώ, ποσοστό 49,3% του συνόλου,
- στον κρατικό τομέα (τομέας GOV), το 2023 οι συνολικές δαπάνες σε Ε&Α ανέρχονται σε 707,86 εκατ. ευρώ, ποσοστό 21% του συνόλου.,
- στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (τομέας HES) το 2023 οι συνολικές δαπάνες Ε&Α ανέρχονται σε 982,55 εκατ. ευρώ, ποσοστό 29,2% του συνόλου
Το 2023 οι οικονομικοί κλάδοι με τη μεγαλύτερη συνεισφορά ήταν: «Ενημέρωση & Επικοινωνία» (312,85 εκατ. ευρώ), «Χονδρικό και λιανικό εμπόριο» (217,73 εκατ. ευρώ), «Χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες» (194,64 εκατ. ευρώ) και «Επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες» (193,45 εκατ. ευρώ). Οι δαπάνες Ε&Α που αφορούν τον συνολικό κλάδο του Τομέα Πληροφοριών & Επικοινωνίας, όπως συγκροτείται από επιμέρους κλάδους της Μεταποίησης και των Υπηρεσιών, ανήλθαν σε 395,05 εκατ. ευρώ.
Ο δεύτερος τομέας, κατά φθίνουσα σειρά δαπανών Ε&Α, ήταν ο τομέας της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, που περιλαμβάνει τα Πανεπιστήμια, τα Ερευνητικά Πανεπιστημιακά Ινστιτούτα και τα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία. Το 2023 οι δαπάνες Ε&Α του τομέα ανήλθαν σε 982,55 εκατ. ευρώ (29,2% του συνόλου των δαπανών Ε&Α στην Ελλάδα). Οι δραστηριότητες Ε&Α, σύμφωνα και με τις διεθνείς πρακτικές για τον συγκεκριμένο τομέα, είχαν ως επίκεντρο την υλοποίηση βασικής έρευνας (524,85 εκατ. ευρώ) και εφαρμοσμένης έρευνας (371,87 εκατ. ευρώ). Τα επιστημονικά πεδία με τις μεγαλύτερες δαπάνες ήταν η «Ιατρική και Επιστήμες Υγείας» (259,30 εκατ. ευρώ), οι «Κοινωνικές Επιστήμες» (223,20 εκατ. ευρώ) και οι «Επιστήμες Μηχανικού & Τεχνολογία» (216,12 εκατ. ευρώ).
Ο τομέας τριτοβάθμιας εκπαίδευσης συγκεντρώνει τις περισσότερες θέσεις απασχόλησης σε Ε&Α, που το 2023 ήταν συνολικά 33.335 ΙΠΑ (45,5% επί του συνόλου), εκ των οποίων 27.566 ΙΠΑ αφορούσαν ερευνητικές θέσεις.
Οι δαπάνες του κρατικού τομέα το 2023 ανήλθαν σε 707,86 εκατ. ευρώ (21% του συνόλου των δαπανών Ε&Α στην Ελλάδα). Ο κρατικός τομέας περιλαμβάνει φορείς που εποπτεύονται από διάφορα Υπουργεία όπως, τα Ερευνητικά Κέντρα που εποπτεύονται από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας, οι Δημόσιοι Ερευνητικοί Φορείς που εποπτεύονται από άλλα Υπουργεία, οι Εφορείες Αρχαιοτήτων, οι Υπηρεσίες Νεωτέρων Μνημείων, τα Δημόσια Μουσεία, τα Δημόσια Νοσοκομεία, οι Φορείς/ οι Διευθύνσεις /τα Νοσοκομεία του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, κ.α.
Συνολικά, οι δραστηριότητες Ε&Α του κρατικού τομέα για το 2023 αφορούσαν τόσο τη βασική όσο και την εφαρμοσμένη έρευνα, με δαπάνες 278,25 και 294,65 εκατ. ευρώ αντίστοιχα. Τα κυριότερα επιστημονικά πεδία στα οποία διεξήγαγαν Ε&Α το 2023 οι κρατικοί φορείς ήταν η «Ιατρική και Επιστήμες Υγείας» (208,48 εκατ. ευρώ), οι «Ανθρωπιστικές Επιστήμες & Τέχνες» (141,20 εκατ. ευρώ) και οι «Επιστήμες Μηχανικού & Τεχνολογία» (137,67 εκατ. ευρώ).
Η απασχόληση σε Ε&Α στους κρατικούς φορείς ανήλθε σε 16.948 ΙΠΑ (23,1% επί του συνόλου), εκ των οποίων 9.855 ΙΠΑ αφορούσαν ερευνητικές θέσεις.
