Έρευνα: Τεχνολογία και οικονομική ανάπτυξη στην Ελλάδα | διαΝΕΟσις

H νέα ανάλυση της διαΝΕΟσις, την οποία υπογράφει ο Γιάννης Καλογήρου, Ομότιμος Καθηγητής Τεχνολογικής Οικονομικής & Βιομηχανικής Στρατηγικής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο διερευνά τη σχέση της τεχνολογικής εξέλιξης με την αναπτυξιακή διαδρομή της ελληνικής οικονομίας και τι μπορεί να γίνει καλύτερα στο μέλλον. Σε μια εποχή πολλών αλλαγών, πολύ συχνά τεχνολογικών, η έκθεση καταδεικνύει πόσο επιτακτική παραμένει η ανάγκη για ένα νέο παραγωγικό μοντέλο. Πώς όμως μπορεί να επιτευχθεί αυτός ο στόχος; Η ανάλυση εστιάζει στην καινοτομία σε όλους τους τομείς και κλάδους. Με ένα τέτοιο μοντέλο που, επιπλέον, θα αξιοποιεί τη γνώση –επιστημονική, τεχνολογική, διοικητική, πρακτική– η ελληνική παραγωγή θα μπορεί να σταθεί καλύτερα στον διεθνή καταμερισμό εργασίας.

4 ΠΥΛΩΝΕΣ ΓΙΑ ΈΝΑ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ

• Έρευνα και τεχνολογική ανάπτυξη.
• Οικοδόμηση ικανοτήτων και δεξιοτήτων.
• Μηχανισμοί ανάπτυξης, διάχυσης και απορρόφησης των καινοτομιών.
• Επιχειρηματικότητα εντάσεως γνώσης.

ΟΙ 3 ΠΥΛΩΝΕΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ

1. Επιχειρήσεις μεγάλες, ώριμες μικρομεσαίες, και καινοτόμες startups.
2. Εκπαιδευτικό σύστημα ερευνητικοί φορείς, πανεπιστήμια, φορείς κατάρτιση.
3. Πολιτικό-διοικητικό σύστημα κυβέρνηση, κρατικοί φορείς κτλ.

H ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΗΜΕΡΑ

• € 3,3 δισ. οι συνολικές δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη (Ε&Α) στην Ελλάδα το 2023, αυξημένες κατά σχεδόν € 300 εκατ. σε σχέση με το 2022 (αύξηση 9,5 %). Το επίπεδο αυτό αντιστοιχεί στο 1,49 % του ΑΕΠ, σημαντικά χαμηλότερα από τον μέσο όρο της ΕΕ (2,22 %).
• Το ελληνικό κράτος δαπάνησε € 750 εκατ. για δράσεις Ε&Α το 2023, που ισοδυναμεί με 0,31 % του ΑΕΠ, το τέταρτο υψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ (μ.ό. 0,24 %).
• € 1.658 εκατ. ήταν οι δαπάνες των ελληνικών επιχειρήσεων για Ε&Α το 2023 (0,74 % του ΑΕΠ, έναντι μ.ό. της ΕΕ 1,47 %).
• Τα υπόλοιπα σχεδόν € 1 δισ. δαπανών Ε&Α πραγματοποιήθηκαν (κυρίως) από την τριτοβάθμια εκπαίδευση και τους μη-κερδοσκοπικούς οργανισμούς (αθροιστικά 0,45 % του ΑΕΠ, κοντά στον μ.ό. της ΕΕ: 0,51 %).
• € 300 εκατ. είναι ο προϋπολογισμός της Δράσης «Ερευνώ – Καινοτομώ 2021-2027» του ΕΣΠΑ με στόχο τη σύνδεση της έρευνας και της καινοτομίας με την επιχειρηματικότητα, και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της παραγωγικότητας και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων.
• Στο πλαίσιο του «Ορίζοντας – Ευρώπη», του προγράμματος-πλαισίου της ΕΕ για την έρευνα και την καινοτομία, την περίοδο 2021-2022: Συμμετείχαν 505 μοναδικοί ελληνικοί φορείς, σε σύνολο 829 έργων με ελληνική συμμετοχή. Σχεδόν € 645 εκατ. ήταν εγκεκριμένη κοινοτική χρηματοδότηση σε ελληνικούς φορείς

ΟΙ ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ (1984-2020)

9^η θέση στην ΕΕ-28 με βάση τον αριθμό των οργανισμών που κατέχουν κεντρική θέση στα ερευνητικά δίκτυα που διαμορφώνονται στο πλαίσιο των προγραμμάτων.

8^η θέση στην ΕΕ-28 με βάση τον αριθμό των συμμετοχών (ως εταίροι αλλά και ως συντονιστές της ερευνητικής κοινοπραξίας).

7 ελληνικά πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα κατατάσσονται στους κορυφαίους 100 ευρωπαϊκούς οργανισμούς (σε σύνολο 77 χιλ. οργανισμών κάθε τύπου), με βάση την κεντρικότητα στα ερευνητικά δίκτυα, τις συνολικές συμμετοχές τους και τις συμμετοχές τους ως συντονιστές των ερευνητικών έργων.

Παρά τις αδυναμίες αυτές η Ελλάδα διαθέτει ορισμένα πλεονεκτήματα που θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην αναβάθμιση της ποιότητας συστήματος καινοτομίας της:

1. Αξιοσημείωτο επιστημονικό δυναμικό.
2. Υψηλού επιπέδου ερευνητικούς οργανισμούς.
3. Το 9 % των ελληνικών επιστημονικών δημοσιεύσεων κατατάσσεται μεταξύ αυτών με τις περισσότερες αναφορές παγκοσμίως.
4. Ένα μικρό αριθμό επιχειρήσεων μέσης και υψηλής τεχνολογίας.
5. Μια υψηλού επιπέδου διασπορά.
6. Ελκυστικό κλίμα και υψηλό βιοτικό επίπεδο.

Τι πρέπει να γίνει;

1. Δημιουργία φιλικού επιχειρηματικού κλίματος.
2. Μεταρρύθμιση του συστήματος Ε&Α.
3. Εκσυγχρονισμός τους εκπαιδευτικού συστήματος.
4. Βελτίωση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση.
5. Ανάπτυξη συνεργατικών σχηματισμών.