Η έρευνα ΕΥ Attractiveness Survey Ελλάδα 2024, που βρίσκεται ήδη στην έκτη έκδοσή της, αποτελεί πλέον σημείο αναφοράς για την παρακολούθηση της ελκυστικότητας της χώρας μας ως επενδυτικού προορισμού, αλλά και μέτρο της προόδου που έχει συντελεστεί τα τελευταία χρόνια. Σε μια χρονιά που οι επενδύσεις στην Ευρώπη μειώθηκαν κατά 4 %, με τη σωρευτική μείωση από το 2017 να φθάνει το 14 %, η Ελλάδα προσέλκυσε μεγαλύτερο αριθμό επενδύσεων. Το EY European Investment Monitor κατέγραψε 50 επενδυτικά έργα για το 2023, που αποτελεί την ισχυρότερη επίδοση της χώρας από τη χρονιά που δημιουργήθηκε η βάση δεδομένων, το 2000, και την κατατάσσει στη 19η θέση μεταξύ των 45 χωρών της έρευνας.
Συνεχίζεται, η βελτίωση της ποιοτικής σύνθεσης των επενδύσεων, με σημαντικό ποσοστό να κατευθύνεται σε δραστηριότητες έντασης γνώσης και υψηλής προστιθέμενης αξίας, και τομείς κρίσιμους για την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της οικονομίας, όπως το λογισμικό και οι υπηρεσίες πληροφορικής (στην πρώτη θέση, αλλά με μειωμένο ποσοστό αναφορών 24 %, από 40 % πέρσι), οι επαγγελματικές υπηρεσίες και υπηρεσίες προς επιχειρήσεις (1 6%) και οι μεταφορές και τα logistics (16 %).
Σε ιστορικό υψηλό η διάθεση για επενδύσεις
Ένας στους δύο ερωτώμενους (51 %) δήλωσε ότι η επιχείρησή του σχεδιάζει να αναπτύξει ή να επεκτείνει τις δραστηριότητές της στην Ελλάδα, στη διάρκεια του επόμενου χρόνου. Πρόκειται για την υψηλότερη επίδοση της χώρας στον κρίσιμο αυτόν δείκτη, ο οποίος την πρώτη χρονιά διεξαγωγής της έρευνας για την Ελλάδα, το 2019, βρισκόταν στο 30 %. Μεταξύ των πολύ μεγάλων επιχειρήσεων (έσοδα > €1,5 δισ.) το ποσοστό είναι ακόμη μεγαλύτερο (65 %), ενώ μεταξύ των εγκατεστημένων στην Ελλάδα επιχειρήσεων φτάνει το 70%. Τα επενδυτικά σχέδια των επιχειρήσεων αυτών καλύπτουν, κυρίως, τις υπηρεσίες προς επιχειρήσεις (66 %), τα γραφεία πωλήσεων και μάρκετινγκ (55 %), και την έρευνα και ανάπτυξη (51 %). Ως βασικός λόγος για τη δημιουργία νέων ή την επέκταση υφιστάμενων δραστηριοτήτων από τις επιχειρήσεις αυτές αναδεικνύεται η πρόσβαση σε δεξιότητες (41 %).
Αποτελεσματική η πολιτική ελκυστικότητας της χώρας με διαχρονική βελτίωση σε επιμέρους πτυχές
Είναι σημαντικό, ότι η βελτίωση της εικόνας της χώρας ως δυνητικού επενδυτικού προορισμού συνδέεται, κατά την άποψη των ερωτώμενων, με την άσκηση μιας αποτελεσματικής πολιτικής για την προσέλκυση διεθνών επενδυτών. Ως προς τις επιμέρους πτυχές της πολιτικής της χώρας για την ενίσχυση της ελκυστικότητάς της, οι καλύτερες επιδόσεις καταγράφονται:
Για τέταρτη χρονιά, ανθρώπινες δεξιότητες, φορολογία, υψηλή τεχνολογία και καινοτομία, βασικές προτεραιότητες για την Ελλάδα
Ως προς τους τομείς όπου πρέπει να επικεντρωθεί η χώρα για να διατηρήσει την ανταγωνιστική της θέση στην παγκόσμια οικονομία, οι ερωτώμενοι εξακολουθούν να προκρίνουν τρεις βασικές προτεραιότητες: τη βελτίωση του εκπαιδευτικού συστήματος και των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού και τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε ανθρώπινο κεφάλαιο (28 %), τη μείωση της φορολογίας (27 %) και την υποστήριξη των κλάδων υψηλής τεχνολογίας και καινοτομίας, όπως οι καθαρές τεχνολογίες, κ.ά. (24 %). Οι τρεις αυτές παράμετροι βρίσκονται σταθερά στην κορυφή της κατάταξης των προτεραιοτήτων τα τελευταία τέσσερα χρόνια.
Ευρήματα για την Καινοτομία και τη νεοφυής επιχειρηματικότητα
Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις, το ελληνικό οικοσύστημα νεοφυών επιχειρήσεων, πλέον, αριθμεί 2100 -2500 επιχειρήσεις με τη συνολική αξία να ανέρχεται άνω των € 8,2 δις το 2022 από € 1.1 δις το 2017. Η Ελλάδα μεταξύ των χωρών που απέσπασαν το 84 % (1,56 δις) των συνολικών επενδύσεων που κατευθύνθηκαν προς startups που δραστηριοποιούνται στην Ανατολική και Νοτιοανατολική Ευρώπη. Από αυτά, η Ελλάδα συγκέντρωσε το 27 % (€ 423 εκατ.).
Πάνω από 70 νεοφυείς επιχειρήσεις χρηματοδοτήθηκαν με περισσότερο από € 485 εκατ. το 2023. Η δυναμική του ελληνικού οικοσυστήματος καινοτομίας και επιχειρηματικότητας διαφαίνεται μέσα από τη συνεχή εισροή νέων επιχειρήσεων στο Εθνικό Μητρώο Νεοφυών Επιχειρήσεων (Elevate Greece). Μεταξύ Μαρτίου του 2023 και Απριλίου του 2024, το μητρώο εμπλουτίστηκε με 121 νέες επιχειρήσεις, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό σε 752, κατόπιν εξόδου 118 επιχειρήσεων, λόγω ολοκλήρωσης της οκταετούς λειτουργίας τους, ενώ περισσότερες από 4.000 είναι εγγεγραμμένες σε άλλες βάσεις.
Το 2023, οι ελληνικές startups κατέγραψαν εντυπωσιακή διεθνή αναγνώριση, με το 33 % των επενδύσεων να προέρχεται από αμερικανικά σχήματα, ενώ το 78 % των κεφαλαίων είχε διεθνή προέλευση. Αξιοσημείωτη είναι, ωστόσο, η συμμετοχή angel investors στο 42 % των γύρων χρηματοδότησης, γεγονός που αναδεικνύει την ισχυρή επενδυτική εμπιστοσύνη στο ελληνικό οικοσύστημα καινοτομίας. Στην Ελλάδα, το 2023, ακολουθώντας το διεθνές ρεύμα καινοτομίας και ανάπτυξης, ξεχώρισαν στον τομέα των επενδύσεων οι κλάδοι της τεχνολογίας που σχετίζονται με:
Με βάση τα ευρήματα της έρευνας και την εμπειρία της από τις καθημερινές επαφές με την επενδυτική κοινότητα, η ΕΥ Ελλάδος καταθέτει τις προτάσεις της για την περαιτέρω βελτίωση της ελκυστικότητας της χώρας, οι οποίες κινούνται σε εννέα βασικούς άξονες:
- Ενίσχυση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού.
- Αξιοποίηση και ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης.
- Ενίσχυση του τομέα της έρευνας και ανάπτυξης.
- Ενίσχυση της βιώσιμης ανάπτυξης με την αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας.
- Ελκυστικότητα του φορολογικού συστήματος.
- Επιτάχυνση του ρυθμού απονομής της δικαιοσύνης.
- Ενίσχυση των υποδομών για την αξιοποίηση των ευκαιριών που δημιουργεί το reshoring.
- Μεγέθυνση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜμΕ) και ο σημαντικός ρόλος των μεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων.
- Μετασχηματισμός της εγχώριας βιομηχανίας και προσέλκυση βιομηχανικών επενδύσεων.
